PL Adam Lepa Swiat Manipulacji Socjotechnika Propaganda

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zagadnieniach, problemach i zjawiskach w otaczającej ich rzeczywistości.
Aatwiej jest wtedy eksponować nowe idee i wartości oraz skutecznie do nich
przekonać społeczeństwo.
Jak widać, technika natychmiastowości w informowaniu zapewnia
dysponentowi manipulacji ogromne możliwości efektywnego działania. Pod
pozorem samarytańskiej wręcz troski o poinformowanie społeczeństwa
funkcjonuje ukryty mechanizm prowadzący do manipulowania obywatelami
według wcześniej ustalonego scenariusza.
Zlady tej techniki zauważa się m.in. w blokach informacyjnych, w których za-
ledwie maleńki ich wycinek dotyczy ostatniej podróży apostolskiej papieża
Jana Pawła II do Stanów Zjednoczonych, natomiast równolegle z tą
wiadomością następują inne, sformułowane sensacyjnie, eksponujące aktualne
problemy Kościoła w USA i wyolbrzymiające jego bieżące trudności.
Przesłoniło to niewątpliwie głęboką wymowę, rangę i owocowanie samej
pielgrzymki apostolskiej.
Ingracjacja
Specyfika tej techniki sprawia, że występuje ona przede wszystkim na
obszarze małej manipulacji, w sferze stosunków międzyludzkich.
Konstrukcja ingracjacji oparta jest na dwóch podstawowych działaniach.
Jednym z nich jest zaskarbienie sobie łask" u adresata manipulacji,
zdobycie pełnej akceptacji i uznania, zapewnienie w stosunku do siebie
uczuć pozytywnych (sympatii, życzliwości, miłości), wyjednywanie tak
zwanych względów. Drugie działanie, skorelowane z pierwszym, polega na
zwiększaniu własnej atrakcyjności i pociągającego image'u, aby
obudzić w manipulowanym partnerze pozytywny stosunek do siebie, a
nawet korzystne i pożądane postawy. Za takim działaniem kryje się
konkretny cel ingracjatora (tj. osoby podejmującej czynności ingracjacji),
odpowiednio kamuflowany. Ten cel jest identyczny z jego osobistym intere-
sem, albo z dobrem ugrupowania, które on reprezentuje.
Dzięki mass mediom technikę ingracjacji można łatwo dostrzec w
kampaniach wyborczych kandydatów do parlamentu i do fotela
prezydenckiego. W wystąpieniach wielu z nich jest znaczna doza kokieterii
w stosunku do potencjalnego elektoratu. Jest tam i przymilanie się i zręczne
operowanie komplementami i kupowanie" przyszłych wyborców licznymi
obietnicami. Ponieważ jest to wykonywane w sposób profesjonalny, na
zaplanowane rezultaty tych działań nie trzeba długo czekać. Dziś mówi się
nawet o sympatii, przyjazni i miłości jako o narzędziu wpływania na innych
ludzi26.
Ingracjacja posługują się często jednostki, których nie stać na autorytet
osobowy, na odpowiednie kompetencje, natomiast wykazują rażący brak
talentów organizacyjnych. Sięgają wtedy po działania manipulatorskie,
spośród których ingracjacja jest najbardziej powszechna. Nie budzi ona
podejrzeń, dlatego staje się techniką bardzo skuteczną.
W języku codziennym zachowanie ingracjatora nazywane
jest nadskakiwaniem", pod-Kzywaniem się", podkadzaniem", a sam in-
gracjator nazywany bywa wazeliniarzem"27.
Na wpływy ingracjacji są bardzo podatni i ulegają jej w szczególności ludzie o
negatywnym obrazie siebie, z kompleksami, naiwni oraz z poczuciem małej
wartości. Uwagę tę należy odnieść zarówno do manipulacji wielkiej jak i do
małej.
Manipulacja za pośrednictwem cliche
Technika ta opiera się również na punktowym (wybiórczym) podejściu do
pewnych treści (informacje, opinie, opis faktów). Jednakże ta
fragmentacyjność dotyczy sądów wartościujących w odniesieniu do pewnych
cech, zachowań, postaw, hierarchii wartości, itp.
Termin cliche jest zapożyczony z dziedziny fotografiki i w języku francuskim
oznacza kliszę negatywową", albo po prostu negatyw". Samą technikę okre-
śla się jako maskujące uproszczenie cech opisu"28. Manipulacja za
pośrednictwem clichć deformuje więc obraz osoby (albo instytucji),
przedstawiając ją jedynie w kategorii negatywnej i przesłaniając jednocześnie
jej cechy pozytywne.
W manipulacji małej (stosunki interpersonalne) może się ta technika wyrazić w
pogardliwym tonie wypowiedzi o danej osobie, w machnięciu ręką i słowach
przecież to dyletant!". Natomiast w wielkiej manipulacji (politycznej) widać
to np. w odniesieniu do Kościoła w Polsce, gdy twierdzi się publicznie, że z
tak zamkniętym Kościołem nie można iść do Europy!" Z kolei o
społeczeństwie polskim mówi się w niektórych mediach: cóż z tego, że
pokonało komunę, kiedy teraz panuje w nim antysemityzm i ksenofobia". Za
tego rodzaju stwierdzeniami nie widzi się na ogół intencji manipulatorskich, a
ponieważ takie opinie wygłaszane bywają w tonie ostrej krytyki i z
zaangażowaniem emocjonalnym, zapewniają przeto dysponentom manipulacji
duży stopień wiarygodności, samej zaś technice - znaczną siłę perswazji
propagandowej.
Wbrew pozorom, technikę manipulowania za pośrednictwem cliche stosuje się
dziś w dość szerokim zakresie. Na tej technice opierano po 1989 r. różne kam-
panie propagandowe w stosunku do Kościoła, m.in. przeciwko powrotowi
katechizacji do szkoły (negatyw: będą konflikty wyznaniowe), przeciwko
duszpasterstwu w wojsku (negatyw: będą naruszone zasady tolerancji i
pluralizmu), czy przeciwko ratyfikacji konkordatu ze Stolicą Apostolską
(negatyw: niezgodność z konstytucją, niejasność sformułowań).
Przeciwieństwem techniki cliche jest podejście całościowe i wszechstronne [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Pokrewne