[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zdań, zrozumiałych i poprawnych w swojej formie. Język werbalny umożliwia komunikowanie
się pomiędzy nadawcą i odbiorcą, które polega na przesyłaniu i odbieraniu informacji.
Obok języka werbalnego istnieją inne zjawiska, które zwracają naszą uwagę swoją for-
mą i treścią, czyli przekazują nam pewną informację. Są to różne rodzaje znaków  mamy
tyle rodzajów znaków, ile posiadamy zmysłów. Najsilniej oddziałują one na dominujące
u człowieka zmysły wzroku i słuchu. Niektóre z nich są to po prostu zjawiska wywołane
przez przyczyny, jak np. ślady na śniegu czy katar lub kaszel  które nie zostały wytworzo-
ne celowo. Istnieją też sygnały celowo wytworzone przez nadawcę, np. znaki w ruchu dro-
gowym, przekazujące odbiorcy konkretną informację, jaką powinien odebrać i na nią zare-
2
agować. Sygnały takie pozwalają komunikować się w sposób niewerbalny.
Treści niewerbalne mogą wiązać się ze wszystkimi bodz
cami odbieranymi przez nasze
zmysły, skupiającymi się wokół świata ludzi, zwierząt, przyrody, pojazdów, maszyn, rze-
czy..., w których zawarta jest jakaś informacja. Może ona być wyrażona np. przez ruchy cia-
ła, a także przez zapachy, dz
więki, symbole słuchowe, graficzne czy barwy. Dziecko uczy się
ich rozumienia poprzez obserwacje, zdobywanie doświadczeń i poznawanie otoczenia,
w którym wzrasta. Odbiera różnorodne wrażenia i łączy z nimi konkretne informacje, np.
wyczuwając zmysłem węchu zapach smażonych naleśników  wie, co będzie dzisiaj na
obiad; słysząc dz
więki pianina wie, że przyszła rytmiczka i niedługo zaprosi dzieci na umu-
zykalnienie; widząc parę unoszącą się nad kubkiem z kakao, rozumie, że jest ono jeszcze
zbyt gorące, aby można je pić (trzeba zaczekać).
1
Por. J. Styczek Logopedia, Warszawa 1979, PWN, s. 27-29.
2
Por. Tadeusz Milewski Językoznawstwo, Warszawa 1972, PWN, s. 6-26.
71
Są znaki odczytywane jednakowo przez wszystkich odbiorców, jak również takie, któ-
rym nadajemy własne znaczenie, uzgodnione w wąskim gronie, np. w grupie dziecięcej na
zasadzie umowy. Możemy na przykład umówić się, że dz
więki trójkąta są sygnałem ozna-
czającym kończenie zabaw i sprzątanie zabawek, a dz
więki kołatki sygnałem oznaczającym
mycie rąk przed posiłkiem.
W miarę dojrzewania dziecka i doskonalenia jego procesów poznawczych, zakres, treść
i forma znaków awerbalnych stają się coraz bardziej złożone, a świat doznań dziecięcych co-
raz bardziej się poszerza. Najpierw występuje ich rozpoznawanie, rozumienie i odczytywa-
nie, a potem reagowanie na nie, czyli odebranie połączone z odpowiednim zachowaniem,
adekwatnym do treści, które przekazują, aż wreszcie pojawia się ich samodzielne zastoso-
wanie w komunikowaniu się poprzez system znaków niewerbalnych. Dzieci uczą się rozpo-
znawania przeżyć i uczuć drugiej osoby na podstawie obserwowania ruchów jej ciała, ge-
stów, mimiki, spojrzenia  czyli tych niewerbalnych środków wyrazu, z którymi stykają się
na co dzień. Poznają zasady ruchu drogowego i znaczenie podstawowych znaków drogo-
wych. W grach dydaktycznych dla dzieci starszych pojawiają się symbole rysunkowe i abs-
trakcyjne znaki graficzne, którym przyporządkowane są określone formy zachowań.
Treści odnoszące się do znaków niewerbalnych znajdują się w wielu obszarach eduka-
cyjnych, występują na przykład przy zagadnieniach odnoszących się do rozwijania wrażli-
wości słuchu fizycznego, muzycznego, spostrzegawczości wzrokowej, inscenizowania litera-
tury, odbierania świata wszystkimi zmysłami... itp. W celu uniknięcia powtórzeń, niektóre
treści zostaną w tym zagadnieniu tylko zasygnalizowane, a pozostałe  nieujęte w innych ob-
szarach edukacyjnych, bardziej rozwinięte.
Poziom I
1. Odbieranie i rozumienie treści przekazywanych przez niewerbalne środki wyrazu: ruch
ciała, mimikę, np.: ruch ręki  wyrażający pożegnanie, przywołanie, pogrożenie; kiwnię- [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

qus.htw.pl